Friday, July 11, 2008

Font chữ và cách gõ tiếng Việt có dấu?

TTO - Nhịp cầu NSS xin tổng hợp lại thông tin để trả lời thắc mắc cho nhiều bạn đọc quan tâm về font chữ tiếng Việt, các dạng chuẩn Unicode và bộ gõ tiếng Việt.

Font chữ tiếng Việt:

Ðể hiển thị tiếng Việt Unicode cần phải cài đặt font chữ Unicode, chỉ cần cài 1 trong các phần mềm sau: Internet Explore 5 trở lên hoặc MS Office 2000, 2003 hoặc cài đặt Windows 2000/XP. Khi cài đặt 1 trong những phần mềm trên các font Unicode có tiếng Việt sẽ được tự động cài đặt hệ thống. Các font cơ bản của Microsoft đi kèm với các phần mềm trên đã hỗ trợ tiếng Việt Unicode là Times New Roman, Arial, Courier, Tahoma. Ngoài ra có thể tải xuống các font Unicode (có hỗ trợ tiếng Việt) khác trên Internet: Verdana, Arial Narrow, Arial Black, Bookman Old Style, Garamond, Impact, Lucida Sans, Comic Sans...


Giao diện bộ gõ Unikey

Unicode là bộ mã ký tự 16-bit, tương thích hoàn toàn với chuẩn quốc tế ISO/IEC 10646-1; 1993. Với 65,536 ký tự, Unicode hầu như có thể mã hóa tất cả các ngôn ngữ trên thế giới. Chuẩn Unicode mô tả các ký tự ngôn ngữ, các dấu chấm câu, dấu phụ, ý hiệu toán học, các dấu mũi tên và các ký hiệu Dingbats. Unicode và ISO-10646 quy định 2 cơ chế, khuôn dạng chuyển đổi là UTF-8 và UTF-16.

Mỗi ký tự trong bảng mã Unicode đều có độ dài cố định là 16 Bit, nhờ đó việc xử lý các xâu ký tự Unicode rất đơn giản không phức tạp như các giải pháp dùng chuỗi ký tự điều khiển, phải có những thuật toán tương đối phức tạp để nhận diện ký tự trong 1 chuỗi các Byte. Trong khi đó với Unicode mỗi ký tự có độ dài đúng 2 Byte nên có thể định vị rất dễ dàng các vị trí của ký tự trong chuỗi Byte cho trước.

Unicode đã được cài đặt trong các hệ điều hành Windows NT, Windows XP, Macintosh (Mac OS 8+), Linux... Muốn sử dụng Unicode cần phải có những phần mềm hỗ trợ hiển thị hoặc cho phép gõ ký tự theo chuẩn Unicode, ngoài ra cũng cần phải có Font chữ Unicode được cài đặt trong hệ thống.

Tiếng Việt được xếp vào họ La-tinh mở rộng 1 (Latinh Extended 1), tuy rằng các ký tự Việt phân bố không tập trung, nhưng có 1 thuận lợi rất lớn là do tiếng Việt được xếp vào họ La-tinh nên đây là thành phần cơ bản của hầu hết tất cả các font chữ Unicode. Có nghĩa là tiếng Việt có mặt ở mọi nơi trong bất kỳ của ngôn ngữ nào, và như thế có thể đọc được tiếng Việt ở mọi nơi có cài đặt font Unicode. Trong khi đó các ngôn ngữ không thuộc họ la-tinh như China, Japan, Lao, Thai...thì không phải lúc nào cũng có sẵn trong các font Unicode.

Tiếng Việt trong Unicode có thể có 2 dạng: ký tự dựng sẵn và ký tự tổ hợp. Unicode có đủ 134 ký tự cho tất cả chữ hoa và chữ thường trong bảng chữ cái tiếng Việt, đồng thời có mã cho 5 dấu thanh (Huyền, sắc, hỏi, ngã, nặng) để tạo ra các ký tự Việt dạng tổ hợp, ngoài ra Unicode còn có dấu riêng để biểu diễn đơn vị tiền đồng Việt nam.

Ví dụ: Chữ c ả n g sẽ được biểu diễn dưới dạng Unicode như sau (Chuỗi số Hex):

0063 1EA3 006E 0067 (mã dựng sẵn)
0063 0041 0309 006E 0067 (mã tổ hợp)

- Unicode Dựng sẵn: coi tập hợp chữ + dấu mũ + dấu thanh như một ký tự duy nhất.
Chữ “Việt” gồm 4 ký tự V, i, ệ, t
- Unicode Tổ hợp: coi tập hợp chữ + dấu mũ như một ký tự duy nhất, dấu thanh được tính là một ký tự riêng
Chữ “Việt” gồm 5 ký tự V, i, ê, t và dấu nặng

Unicode dựng sẵn đang được sử dụng rộng rãi trên khắp các website Việt Nam mặc dù Microsoft vẫn tiếp tục phát triển Unicode tổ hợp vì trước đây “đại gia” này hỗ trợ tiếng Việt 8-bit theo kiểu tổ hợp.
Để biết thêm cụ thể về Unicode và các dạng của nó, bạn có thể tham khảo các bài viết trên báo PCWorld và tại Undp.org.vn.

Chuyển đổi bảng mã với Unikey.

Chương trình bàn phím tiếng Việt:

Chuyển đổi bảng mã với Unikey.

Unikey đang là chương trình gõ tiếng Việt phổ biến nhất vì tính gọn nhẹ, dễ dùng và chạy trong tất cả các Windows 32-bit. Unikey cũng là phần mềm miễn phí, mã nguồn mở theo GNU.

UniKey hỗ trợ:

- Nhiều bảng tiếng Việt thông dụng: Unicode tổ hợp và dựng sẵn, TCVN3 (ABC), BK HCM1, BK HCM2, Vietware-X, Vietware-F, VIQR, VNI, VPS, VISCII, Unicode encodings: UTF-8, NCR Decimal/Hexadecimal - dùng cho Web, Windows 1258 code page (chuẩn tiếng Việt của Microsoft).

- 3 phương pháp gõ thông dụng nhất: TELEX, VNI và VIQR.
- Chuyển đổi giữa các bảng mã tiếng Việt.
- Tất cả các phiên bản Windows 32 bit: Windows 9x/ME, Windows NT/2000/XP.
- UniKey chỉ có kích thước nhỏ và không yêu cầu thêm bất cứ thư viện nào khác.
- UniKey có thể chạy mà không cần cài đặt.

Sau khi tải về Unikey 4.0 tại đây theo dạng đóng gói cài đặt, tiến hành cài đặt vào hệ thống. Sau đó, trên khay hệ thống sẽ xuất hiện biểu tượng Unikey (chữ V là đang ở trạng thái gõ tiếng Việt, chữ E là không dấu - English). Bạn phải chuột vào biểu tượng Unikey, chọn kiểu gõ là "VNI" hay "Telex" tùy ý, bảng mã là "Unicode dựng sẵn" rồi tiến hành soạn thảo văn bản tiếng Việt trong Microsoft Word hay bất kỳ trình soạn thảo văn bản nào khác. Lưu ý là bạn phải chọn font Unicode phù hợp như Arial, Times New Roman ...

THANH TRỰC (Tổng hợp)
http://www.tuoitre.com.vn/tianyon/index.aspx?articleid=185265&channelid=297
-----------------------

- Font chữ đẹp hỗ trợ tiếng Việt
http://fit.uct.edu.vn/forum/showthread.php?t=2383

http://www.hunglandesign.com/?page_id=7
http://www.hunglandesign.com/goithufm/goithu.php
-----------------------
Phông chữ tiếng việt - Bộ gõ
Cách soạn thư yahoo bằng chữ việt có dấu
Font chữ và cách gõ tiếng Việt có dấu?
Unicode cho chữ Việt
Install Mozilla firefox & IE7, java
-------------------------

Ngoài ra, để giản tiện hơn cho những người chưa quen với việc cài đặt phông chữ, quý vị có thể click vào đây để tải về một file caidathlfonts.exe duy nhất có dung lượng 864 KB. Khi chạy file này, thì tất cả 24 phông chữ của HungLan Design nói trên sẽ tự động cài đặt vào thư mục mặc định C:\Windows\Fonts của máy tính mà không cần phải vào Control Panel - Fonts - Install như thường lệ.

Cách install phông chữ thư pháp

Như chúng ta cũng đã biết, muốn sử dụng phông chữ mới thì người dùng cần phải install (cài đặt) phông chữ ấy vào thư mục Windows của hệ điều hành. Install phông chữ thư pháp cũng giống như cài đặt các phông chữ khác thôi. Sau khi download các phông chữ thư pháp của chúng tôi về, đó là những file ZIP, bạn click nút phải chuột vào file ấy, chọn Extract to… để giải nén (unzip) thành ra các file TTF (True Type Font) nằm trong thư mục mang tên phông chữ đó. Các file TTF có biểu tượng 2 chữ T màu xanh lồng lên nhau. Đây là các file phông chữ cần dùng, bạn doube-click vào file TTF ấy sẽ thấy hình dáng mỗi mẫu tự trong phông chữ và các thông tin về tác giả thiết kế ra phông chữ đó. Bạn thao tác như trên cho tất cả các phông chữ vừa download thành ra các file TTF, sau đó gom chung các file TTF ấy vào một thư mục nào đó cho tiện.

Có nhiều cách install các phông chữ vào máy, sau đây là cách tiện nhất: Bạn mở nút Start - Settings - Control Panel - Fonts, bạn sẽ thấy các phông chữ có trong máy tính của bạn. Mở menu File - Install New Font…, hộp thoại Add Fonts sẽ xuất hiện như hình bên. Bạn click vào mũi tên chỉ xuống trong khung Drives và tìm đến thư mục chứa các phông thư pháp của bạn và click vào thư mục đó, các phông chữ sẽ xuất hiện ở khung phía trên, bạn nhấn Select All để chọn tất cả, nhấn OK để cài đặt các phông chữ ấy vào máy. Sau đó bạn vào Winword hoặc Corel hay Photoshop, mở Listfont ra, bạn sẽ thấy các phông chữ ấy có trong danh sách. Bạn sử dụng chúng bình thường như các phông chữ Việt khác.

Hiển thị phông chữ Thư pháp trên máy tính


Có một vài người viết thư hỏi chúng tôi, vì sao download phông chữ thư pháp của chúng tôi về rồi đưa vào trang web của mình trông rất đẹp và ưng ý, nhưng khi đưa lên net thì người khác không đọc được các chữ thư pháp ấy, còn máy tính của mình vẫn đọc được. Tôi xin giải thích điều này rất đơn giản như sau: Một trang web hoặc một văn bản muốn hiển thị đúng phông chữ mình dùng thì trong máy tính ấy phải có phông chữ đó, còn nếu không có thì máy tính sẽ tự thay thế bằng phông chữ Times New Roman hay bằng các font Unicode khác chẳng hạn. Do vậy mà người dùng khác không thể đọc được các phông chữ thư pháp của mình là đúng rồi, vì máy tính của họ đâu có phông chữ Thư pháp ấy.

Lâu nay chúng ta thường thấy trên web dùng các font Unicode UTF-8 như Times new Roman, Arial hay Verdana chẳng hạn, ai cũng đọc được vì hầu như tất cả máy tính trên thế giới đều có phông chữ này, điều này làm nhiều người lầm tưởng sao chúng tôi không thiết kế phông chữ thư pháp theo mã Unicode để ai cũng đọc được. Có phải như thế đâu! Cho dù chúng tôi có thiết kế font thư pháp theo mã Unicode đi nữa thì người khác cũng không đọc được, muốn đọc được thì máy tính của họ bắt buộc phải có font thư pháp ấy.

Từ nguyên tắc rất đơn giản này, chúng ta có 2 cách để người khác có thể xem được phông chữ thư pháp mà máy tính của họ không cần phải có font thư pháp, cách thứ nhất là bạn dùng Photoshop hoặc Paintbrush chẳng hạn, viết chữ thư pháp rồi tạo thành 1 file hình ảnh, sau đó đưa lên web thì ai cũng đọc được, vì đó là hình ảnh mà! cách thứ hai là bạn chuyển định dạng văn bản có chứa font thư pháp thành 1 file PDF, dạng này hiện rất thông dụng khi trao đổi tài liệu trên web, các font thư pháp của chúng tôi có cho phép nhúng (embed) được vào file PDF, người dùng khi xem file dạng PDF này không cần có phông chữ thư pháp mà vẫn hiển thị đúng. Để tạo file PDF, bạn có thể dùng chương trình Acrobat hoặc OpenOffice rồi convert sang dễ dàng.

Do đó bạn nên cẩn thận khi thiết kế trang web cho mình, đừng nên dùng những phông chữ mới lạ mà người khác sẽ không đọc được. Chúng tôi tin rằng quý vị và các bạn sẽ nắm vững nguyên tắc cơ bản này để khỏi thắc mắc vì sao mà máy tính khác không hiển thị đúng phông chữ như mình muốn.
http://www.hunglandesign.com/?page_id=7


--------------
Ghi chu:
Trong trường hợp trong trang weblog bạn không hiện lên chữ việt, bạn có thể xem, cho vào thêm:
- IE/Tools/options internet/police - langue : thay đổi và thêm/bớt police khác, chữ anh/pháp ...

- Demarrer/Panneau de config /Apparence themes/polices : thêm/bớt police khác

- Thay đổi font cho blog

No comments: